Konsep Asas Perkembangan Kanak-kanak

2.1 Pengenalan

            Konsep asas perkembangan kanak-kanak dibahagikan kepada dua iaitu pertumbuhan dan perkembangan.

2.2 Pertumbuhan

            Woolfolk dan Margetts (2007) mentakrifkan pertumbuhan sebagai perubahan dalam saiz dan kematangan. Pertumbuhan berlaku dengan cara pertambahan dalam saiz bahagian-bahagian badan, ketinggian dan bilangan saraf-saraf ke otak.

            Pertumbuhan merupakan perubahan yang dapat dilihat dengan nyata dan dapat diukur. Antarannya seperti saiz dan struktur badan akan bertambah dan kanak-kanak kelihatan lebih besar secara fizikal apabila semakin dewasa.

         

2.3 Perkembangan

            Menurut Santrock (2008), beliau mentafsirkan perkembangan sebagai perubahan dalam corak biologi, kognitif dan sosio emosi individu yang bermula daripada peringkat percambahan sehingga ke akhir hayat.

        Bagi pendapat Lerner (1983) pula, perkembangan adalah merujuk kepada perkembangan dalam diri individu secara sistematik.

2.4 Perbezaan Di AntaraPertumbuhan Dan Perkembangan

            Perbezaan di antara pertumbuhan dan perkembangan dapat lihat jelas dari segi fizikal, kognitif, emosi dan sosial.

            Dari segi fizikal pula, pertumbuhan merujuk kepada perubahan tinggi, pertambahan berat badan dan pertumbuhan gigi. Manakala pula, perkembangan merujuk kepada kemahiran menggunakan anggota badan seperti kebolehan memusing badan, duduk dan merangkak.

            Yang terakhir iaitu perubahan dari segi sosial, pertumbuhan merupakan keupayaan seseorang individu menjalinkan perhubungan dengan individu yang lain.

Konsep Fitrah Manusia

1.1 Pengertian Fitrah Manusia

Berbagai-bagai pendapat telah diberikan oleh ahli-ahli falsafah mengenai takrifan fitrah. Secara lebih khusus, istilah fitrah telah diberi dengan pelbagai definisi, antaranya ialah:

Perkataan fitrah berasal dari Bahasa  Arab yang membawa maksud sifat, asal kejadian, kesucian, bakat atau tabiat.

Menurut Aa Gym (2005), beliau berkata bahawa fitrah merupakan tabiat yang suci dan asli yang dibawa manusia sejak lahir dan belum pernah disentuh atau diubah. Beliau berpendapat bahawa fitrah merupakan suatu pemberian atau anugerah yang diberikan oleh Tuhan kepada manusia sama ada dalam bentuk fizikal atau mental yang merangkumi aspek potensi, bakat semula jadi, keupayaan mental dan fizikal.

1.2 Fitrah Manusia Mengikut Perspektif Agama

            Kebanyakan agama di dunia ini percaya bahawa manusia dilahirkan ke dunia dengan sifat-sifat yang baik. Sifat-sifat yang baik ini adalah kejadian yang diciptakan oleh Allah s.w.t di muka bumi ini. Akal yang dianugerahkan oleh Tuhan adalah untuk membezakan manusia daripada makhluk-makhluk lain yang ada di muka bumi ini.

            Dengan ini, agama Islam percaya manusia mempunyai keperluan-keperluan tertentu mengikut fitrah kejadiannya iaitu kehidupan beragama dan manusia sebagai Khalifah Allah.

Dengan mengenali PenciptaNya, manusia akan berasa syukur terhadap keunikkan kejadian manusia dan menghargai setiap bakat, kebolehan dan keistimewaan yang telah dikurniakan oleh Allah s.w.t.

1.3 Fitrah Kejadian Manusia Dan Kaitannya Dengan Potensi

            Potensi seseorang individu berkembang sejak manusia dilahirkan. Perkembangan potensi seseorang individu dipengaruhi oleh persekitaran keluarga dan masyarakat. Hal demikian kerana potensi berkaitan dengan fungsi hidup seseorang manusia yang normal untuk berkembang, selaras dengan fitrah manusia dijadikan di dunia ini.

1.4 Fitrah Kejadian Manusia Dari Perspektif Biologi

Fitrah manusia daripada perspektif biologi dibahagikan kepada dua aspek iaitu baka dan persekitaran. Ia menyumbang kepada pembentukkan personality dan tingkah laku seseorang.

Perkhidmatan yang ditawarkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM)

Antaranya perkhidmatan yang disediakan oleh kerajaan seperti penilaian awal (multidiscipline eteam), pemulihan pendengaran dan rawatan psikologi.
 

Carta aliran perkhidmatan kesihatan mempunyai enam langkah iaitu penilaian awal, pengesahan ketidakupayaan, penilaian khusus, perancangan rawatan, pelaksanaan rawatan dan rawatan susulan serta penilaian semula. Penilaian awal dapat dilakukan di klinik kesihatan, klinik pakar kanak-kanak dan klinik perubatan pemulihan. Kanak-kanak yang disahkan sebagai OKU perlu mendaftarkan diri sendiri dengan Jabatan Kebajikan Masyarakat untuk mendapat bantuan atau perkhidmatan kebajikan yang disediakan. 

Selain itu, Perkhidmatan Terapi Pertuturan juga disediakan oleh kerajaan sejak tahun 1999 di Pusat Perubatan UKM. Perkhidmatan ini dikendalikan oleh ahli professional patologi pertuturan bahasa. Mereka akan mengenalpasti, mencegah, menilai dan melakukan intervensi bagi individu yang mengalami masalah kecalaruan bahasa, pertuturan dan komunikasi. 

Perkhidmatan yang disediakan seperti mengadakan sesi perbincangan dan maklum balas bersama ibu bapa atau penjaga selepas terapi dan melakukan sesi terapi bersama ahli professional yang lain seperti kaunselor dan ahli fisioterapi.

Perkhidmatan yang diawarkan oleh Jabatan Tenaga Kerja (JTK)

Jabatan Tenaga Kerja (JTK) merupakan sebuah agensi yang terletak di bawah bidang kuasa Kementerian Sumber Manusia dan telah ditubuhkan pada tahun 1912. JTK bertujuan untuk melindungi kepentingan dan kemajuan kebajikan masyarakat industry serta mengekalkan peluang-peluang pekerjaan kepada rakyat. JTK berhasrat untuk mewujudkan masyarakat industri yang berpengetahuan dalam hal-hal berkaitan undang-undang serta meningkatkan daya saing industri tempatan.

PANDANGAN TOKOH DAN PAKAR DALAM BIDANG AWAL KANAK-KANAK : LEV SEMENOVICH VYGOTSKY

Beliau merupakan ahli psikologi Russia. Beliau dilahirkan pada tahun 1896 dan menghembuskan nafas terakhir pada usia 38 tahun iaitu pada tahun 1934. Beliau adalah seorang ahli psikologi Russia yang mengamalkan fahaman Marxist. Vygotsky pernah berkhidmat sebagai guru Psikologi di kampung halamannya. Penyelidikan unggul beliau bertajuk “The Psychology of Art”. Berdasarkan penyelidikan ini, beliau telah memperolehi Ph. D. di dalam bidang Psikologi di Institut Psikologi Moskow. Tetapi di sepanjang hayatnya, belaiau menghadapi kesukaran untuk menyerapkan teori-teori dalam idea-idea politik Russia (Ramlah Jantan & Mahani Razali, 2004).

Mengikut Vygotsky, perkembangan kognitif individu berlaku dalam persekitaran sosiobudaya yang mempengaruhi pemikirannya. Kebanyakan daripda kemahiran kognitif kanak-kanak terhasil daripada interaksi sosial kanak-kanak dengan ibu bapa, guru, orang dewasa lain dan rakan sebayanya. Menurut belau juga, bayi lahir dengan beberapa fungsi asas mental (elementary mental functions) iaitu perhatian, sensasi, persepsi, dan memori yang kemudiannya berubah menerusi kontek dengan budaya kepada proses mental yang lebih rumit dikenali fungsi mental peringkat tinggi (higher mental functions) (Ramlah Jantan & Mahani Razali, 2004).

Pada peringkat awal, kebolehan kanak-kanak membentuk memori terhad oleh kekangan biologi. Namun begitu, melalui budaya kanak-kanak dibekalkan dengan alat untuk membuat adaptasi dalam fungsi asas mental.

Contoh :

            Dalam masyarakat barat untuk mengigati sesuatu kanak-kanak dilatih untuk mencatat nota, sementara masyarakat Orang Asli (Senoi), untuk ingat semula jalan menghala kesesuatu tempat, kanak-kanak digalakkan untuk mencantas dahan-dahan pokok atau ikat tali pada pokok sebagai penanda laluan.

Tema yang digunakan oleh teori Vygotsky ialah perkembangan kognitif individu berlaku dalam konteks sosial. Maka perkembangan kognitif termasuklah penguasaan tugas perkembangan yang telah ditetapkan oleh budaya atau masyarakat di mana mereka tinggal.

Menurut Vygotsky, zon perkembangan proximal (ZOPD) ialah jarak di antara tahap perkembangan sebenar yang ditentukan oleh penyelesaian masalah secara bersendiriana atau tahap perkembangan potensi yang dicapai melalui pengusaan ilmu di bawah bimbingan orang dewasa atau rakan sebaya yang lebih berkemahiran. Oleh itu, dengan menilai tahap kebolehan pelajar menguasai kemahiran secara bersendirian dan juga tahap kebolehan pelajar menguasai kemahiran dengan bantuan orang dewasa atau rakan sebaya yang lebih mahir, kita dapat memahami idea zon perkembangan proximal yang diutarakan oleh Vygotsky (Ramlah Jantan & Mahani Razali, 2004).

ZON PERKEMBANGAN PROXIMAL

Zon ini juga dikenali sebagai ‘zon peluang gerak balas maksimum’ (zone of maximum response opportunity) oleh Borich (1996). Contohnya di kalangan kanak-kanak yang baru mula membaca, andaikanlah kanak-kanak tersebut boleh membaca perkataan yang terdiri daripada dua suku kata yang digabungkan (kv-kv) seperti perkataan ‘baba’, ‘susu’, ‘tata’, dan ‘kuku’. Dia belum boleh membaca perkataan yang menagndungi konsonan-vokal-konsonan-vokal-konsonan (kvkvk) seperti ‘bakul’, ‘sukar’, ‘takar’, ‘pasar’ dan lain-lain. Kemahiran pada peringkat ini hanya boleh dicapainya melalui bantuan orang dewasa atau rakan sebaya yang lebih mahir. Seterusnya dia boleh maju dan boleh pula membaca perkataan yang mengandungi konsonan-vokal-konsonan-vokal-konsonan-vokal-konsonan (kvkvkvk) seperti perkataan ‘belajar’, ‘melakar’ atau ‘selamat’. Jadi zon perkembangan proximal kanak-kanak tersebut berada di antara membaca perkataan mengandungi kvkv dengan perkataan mengandungi kvkvk.

‘Scaffolding’ makna asanya ialah kerangka besi dan kayu yang menyokong bangunan. Scaffolding adalah bantuan/bimbingan, petunjuk, tatacara oleh orang dewasa atau rakan yang lebih berpengetahuan dalam menguasai sesuatu kemahiran/ilmu. Bantuan diberi lebih sesar di awal pembelajaran dan semakin berkurangan dan akhirnya tiada langsung sebab kanak-kanak telah boleh buat sendiri (Ramlah Jantan & Mahani Razali, 2004).

Teori Piaget telah dipersetjui oleh Vygotsky tentang pemikiran kanak-kanak pralinguistik diperlihatkan melalui tindakan dan perlakuan, tetapi tidak bersetuju dengan pernyataan Piaget tentang pemikiran dan bahasa bercantum dan kebanyakan non social. Ini disifatkan oleh piaget sebagai egosentrik. Tetapi menurut Vygotsky pula, ianya menggambarkan perubahan pralinguistik kepada lisan. Menurut beliau lagi, kanak-kanak bercakap sendiri zaman prasekolah berlaku lebih kerap dalam menyelesaikan masalah mahu pun mendapatkan sesuatu matlamat yang difikirkan penting. Sekiranya kanak-kanak tersebut berhadapan dengan masalah yang berat maka scenario bercakap sendiri akan berlaku secara dramatik.